Coaching to od kilku lat bardzo modne wyrażenie… Często, gdy ludzie dowiedzą się, że zajmuje się coachingiem, pytają: a, to ty stoisz obok klienta i mówisz: Tak, uda Ci się, jesteś super! Wierzę w Ciebie!
Jest trochę mitów i niezrozumienia w tej kwestii, więc może zacznijmy od początku.
Czym jest tak naprawdę coaching?
Słowo „coach” z XVI wieku oznaczało „wóz zaprzęgnięty w konia, który przewoził ludzi do miejsca, do którego sobie życzyli.” Coaching jako proces najpierw pojawił się w sporcie, gdzie coach był osobą, która pomagała sportowcom w osiągnięciu coraz lepszych wyników. Potem rozszerzył swoje wpływy na świat muzyków, aktorów, mówców publicznych, aż w końcu dotarł do świata korporacji. To właśnie wśród menedżerów coaching sprawdził się jako metoda pomagająca radzić sobie ze zmianami, wspomagająca proces podejmowania mądrych decyzji, zarządzania czasem i radzenia sobie ze stresem. Obecnie coaching zdefiniowany jest jako sztuka i praktyka pomagania indywidualnym osobom i grupom w ruszaniu z miejsca i docieraniu tam, gdzie chcą się znaleźć, bez mówienia im jak to zrobić.
I to właśnie narzędzie rozwoju jest od kilku lat dostępne również w Polsce wszystkim chętnym, nie tylko znanym osobistościom czy dużym korporacjom. Zobaczmy teraz, czym coaching różni się od innych narzędzi wspierających, które już znamy: od doradztwa, mentoringu, konsultingu czy uczniostwa.
Przede wszystkim coaching nie jest przeznaczony dla osób, które potrzebują terapii, gdyż nie chodzi w nim o leczenie tylko o rozwój. Doradcy, terapeuci pomagają nam, jak przezwyciężyć lęki, poczucie winy, konflikty, depresję, złość, uzależnienia; skupiają się na przyczynach problemów, sięgają do przeszłości i leczą; są ekspertami, specjalistami w psychologii, terapii itp.. Powyższe tematy dotyczą tzw. psychologii negatywnej, wskazującej, że coś w życiu poszło nie tak, czegoś nam brakuje lub coś trzeba naprawić.
Natomiast coaching dotyczy tzw. psychologii pozytywnej – pozwala ludziom osiągać spełnienie, lepsze wyniki, umożliwia tworzenie wizji, rozwój kariery, osiąganie marzeń i celów. Coaching skupia się na teraźniejszości i przyszłości, na możliwościach a nie deficytach.
Bardziej zbliżonymi narzędziami rozwoju do coachingu jest mentoring, konsulting czy uczniostwo, jednak i tu zobaczymy pewnie cechy charakterystyczne odróżniające tę metodę od innych. Konsultant zwykle dokonuje analiz, wydaje specjalistyczne opinie i udziela porad. Mentor i nauczyciel na ogół są osobami starszymi, bardziej doświadczonymi, przekazującymi wiedzę i umiejętności komuś o mniejszym doświadczeniu.
Natomiast coach nie musi być ekspertem w danej dziedzinie, w której pracuje klient. Umiejętności wymagane od coacha to zdolność słuchania, zadawania wnikliwych pytań, odzwierciedlania i zachęcania. On i jego klient są sobie równi i wspólnie pracują by osiągnąć zmianę. Zadaniem coacha nie jest przekazywanie informacji przez lekcje czy szkolenia, tylko uwalnianie potencjału klienta, aby pomóc mu osiągnąć dany cel.
Coach nie stawia diagnoz, ani nie udziela porad. On stymuluje klienta do własnych ocen i decyzji, inspiruje, motywuje poprzez rozliczanie z zaplanowanych działań. Coach mobilizuje klienta do czerpania z własnych zasobów i doświadczeń, pomaga ludziom w nauce, ale bez uczenia ich. Coach w obliczu wyzwań, konieczności podjęcia decyzji czy braku kierunku pomaga klientowi świecić latarką w jego własne życie, rozjaśniając pojawiające się możliwości, pomagając w wyobrażeniu sobie konsekwencji różnych działań bądź ich braku, zachęcając do podejmowania konkretnych kroków.
Brzmi całkiem nieźle, prawda? Coaching wydaje się prostą i skuteczną metodą, stąd wiele osób myśli, że bez większego przygotowania ma wszelkie predyspozycje, by w ten sposób zarabiać pieniądze. Bo przecież nie trzeba być specjalistą, a słuchać i zadawać pytania, to chyba większość potrafi? J
Otóż, aby zapobiec nadużyciom i manipulacjom, zostały opracowane rygorystyczne standardy i wysokie normy etyki, które coach musi spełniać, aby coaching służył rozwojowi klienta. Największa międzynarodowa organizacja zrzeszająca coachów: International Coach Federation opracowała Kodeks etyczny ICF określający standardy postępowania: jasności, przejrzystości, odpowiedzialności, dostępności (braku dyskryminacji dotyczącej rasy, płci, pochodzenia, orientacji seksualnej, religii, pochodzenia, niepełnosprawności czy wieku), prawdy, szacunku, uczciwości, poufności, unikaniu konfliktu interesów, bezpieczeństwa przechowywania danych itd. Warto korzystać z usług certyfikowanych coachów lub stosujących certyfikowane metody coachingowe, np. CoachWise.
Przy wyborze coacha przede wszystkim należy zwrócić uwagę na jego kwalifikacje i kompetencje – czy ukończył studia coachingu, certyfikowany kurs czy tylko przeczytał kilka książek w tym zakresie? Jak duże ma doświadczenie, ile osób korzystało z powodzeniem z jego usług?
Profesjonalny coach podpisuje kontrakt potwierdzający ustalenia pomiędzy nim a klientem, potrafi nawiązać relację, zbudować zaufanie i poczucie bezpieczeństwa. Dzięki jego zaangażowaniu, obecności bycia tu i teraz dla klienta, umiejętności uważnego słuchania, zadawania pytań, odwadze i elastyczności jest w stanie wspomóc klienta w osiągnięciu tego, czego klient pragnie, bez robienia tego za klienta i bez mówienia mu co ma robić.
Ile czasu trwa sesja coachingowa?
Jedno spotkanie coachingowe – tzw. sesja, zwykle trwa od 30 minut do 1,5 godziny, w zależności od ustaleń w kontrakcie. W zależności od metody coachingu, najczęściej zaleca się 6-8 sesji podczas jednego procesu coachingowego, z 1-3 tygodniową przerwą pomiędzy sesjami. Przerwa jest to czas na wykonywanie przez klienta zadań, podejmowaniu zaplanowanych kroków. Można też umówić się na inny układ z coachem, choćby pojedynczą sesję „na próbę”.
Z jakimi tematami można zgłosić się do coacha?
Tematów i celów w coachingu jest tyle, ile osób się do niego zgłasza. Coaching może dotyczyć spraw codziennego życia (life coaching), kariery zawodowej, biznesu (biznes coaching) czy zdobywania wykształcenia. Coaching jest to proces wprowadzania zmian. Jasne jest, że aby przyszłość wyglądała inaczej, musimy zmienić sposób postępowania w teraźniejszości, stąd może być cała gama spraw do przemyślenia i decyzji do podjęcia ze wspomaganiem przy pomocy coachingu. Niemniej niektóre tematy częściej się powtarzają:
– podjęcie decyzji, dokonywanie wyboru między różnymi drogami
– szukanie lepszych rozwiązań i jaśniejszej wizji przyszłości
– znajdywanie harmonii i równowagi w życiu
– rozwijanie umiejętności w sporcie, muzyce, rodzicielstwie, przemówieniach publicznych, zarządzaniu pieniędzmi, przywództwie, nauce języków, itd.
– odkrywanie i rozwijanie pasji
– odkrywanie życiowego celu i sensu życia
– określanie i osiąganie konkretnych celów, zgodnych z własnymi wartościami, a nie np. poleceniami szefa/współmałżonka itp
– budowanie umiejętności komunikacji
– wychodzenie z rutyny, posuwanie się do przodu
– budowanie umiejętności komunikacji
– uwalnianie się od autodestrukcyjnych monologów np. ja tego nie potrafię, nigdy mi się to nie uda, to się nigdy nie zmieni…
– wzmacnianie pewności siebie
– budowanie lepszego zespołu, lepszej współpracy
– kształtowanie w sobie odwagi do podejmowania wyzwań.
Zatem jeśli któraś z powyższych spraw Ciebie dotyczy, pragniesz rozwoju w jakiejś dziedzinie – rozważ możliwość skorzystania z usług coacha!
Agnieszka Siewko – Fundacja OKNO NA WSCHÓD, absolwentka studiów podyplomowych na kierunku Coaching i mentoring, mentor, doradca zawodowy, koordynator i menager ds. projektów