Koła Gospodyń Wiejskich, podobnie jak inne organizacje pozarządowe, są uprawnione do udziału w konkursach, które umożliwiają otrzymanie dotacji na realizację działań statutowych. Wiąże się to z procesem przygotowania i złożenia wniosku oraz oczekiwaniem na wyniki konkursu.
KGW, które chcą się rozwijać, poszukują dodatkowych źródeł finansowania prowadzonych przez siebie działań. Aktywność w kole nie wiąże się z realizacją wszystkich zadań „za darmo” lub „dokładając do interesu”. Dotacje są uzupełnieniem innych form pozyskiwania środków tj. składek członkowskich, pomocy finansowej z budżetu państwa (wsparcie z Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa), czy prowadzenia działalności zarobkowej.
Bardzo ważne jest, aby KGW przed rozpoczęciem działań mających na celu przygotowanie wniosku dotacyjnego, zweryfikowało możliwość udziału w danym konkursie i spełnienie wszystkich wymogów formalnych. Zwracam uwagę, że statut wzorcowy KGW, który jest wybierany przez większość kół podczas zakładania, wskazuje możliwość prowadzenia działalności statutowej jedynie w kilku obszarach. Zachęcam do rozszerzenia statutu i ujęcia w nim większej ilości sfer pożytku publicznego, a nawet wszystkich, które są wskazane w ustawie o działalności pożytku publicznego i wolontariacie. Takie rozwiązanie pozwoli uniknąć sytuacji, w której nasz wniosek zostanie odrzucony ze względu na fakt, że dany obszar, którego dotyczy konkurs, nie jest ujęty w prowadzonej przez nas działalności statutowej. W przypadku wątpliwości, czy spełniamy określone kryteria oraz czy otrzymanie dotacji nie spowoduje przejścia na pełną księgowość (np. konkurs skierowany do KGW, który organizowany przez Lasy Państwowe), należy skontaktować się z organizatorem konkursu.
Konkursy dotacyjne, w których udział mogą brać KGW można podzielić ze względu na rodzaj finansowania oraz ze względu na zasięg terytorialny.
Wsparcie finansowe od instytucji samorządowych
Podstawową i najbardziej popularną formą wsparcia finansowanego KGW jest dotacja od instytucji samorządowej, gdzie koło prowadzi swoją działalność. Reguluje to ustawa o działalności pożytku publicznego i wolontariacie i zawarty w niej zapis, że organy administracji publicznej prowadzą działalność w sferze zadań publicznych we współpracy z organizacjami pozarządowymi. Pamiętajmy, że gmina, starostwo czy urząd marszałkowski nie może przekazać pieniędzy ze swojego budżetu bez podstawy prawnej. W związku z tym otrzymanie dotacji zawsze będzie związane z realizacją konkretnego zadania publicznego. W celu uzyskania informacji na jakie zadania są przeznczone środki oraz jakie konkursy są ogłaszane w waszej gminie czy starostwie warto zapoznać się z uchwałą danej jednostki opisującą zasady współpracy pomiędzy władzami samorządowymi, a działającymi na danym terenie organizacjami pozarządowymi.
Gmina jest też zazwyczaj członkiem działającej na jej terenie Lokalnej Grupy Działania (LGD). Zachęcam, aby zainteresować się również projektami realizowanymi w ramach LGD, bo w wielu przypadkach są to również działania, które mogą pozwolić KGW otrzymać wsparcie w formie dotacji.
W przypadku województwa podlaskiego istnieją bardzo duże szanse na otrzymanie dotacji ze środków Urzędu Marszałkowskiego. Co roku Zarząd Województwa zwiększa środki na wsparcie organizacji pozarządowych realizujących zadania publiczne. W tym gronie oczywiście nie może zabraknąć kół gospodyń wiejskich, które mają możliwość otrzymania wsparcia na realizację zadań na obszarach wiejskich, gdzie prowadzona jest przez nich działalność. Do zadań publicznych, które są w szczególności dedykowane kołom gospodyń wiejskich zaliczyć można m.in.:
– działania w sferze kultury, sztuki, ochrony dóbr kultury i dziedzictwa narodowego,
– działania służące rozwojowi pszczelarstwa i dostępności produktów pszczelich na rynku,
– działania wspierające rozwój wspólnot i społeczności lokalnych,
– działania z zakresu ekologii, ochrony zwierząt oraz ochrony dziedzictwa przyrodniczego,
– działania z zakresu podtrzymywania i upowszechniania tradycji narodowej, pielęgnowanie polskości oraz rozwoju świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej.
Dofinansowanie prowadzonych działań od innych instytucji publicznych oraz organizacji pozarządowych
KGW korzystają rokrocznie z dotacji otrzymanych w ramach konkursów ogłoszonych przez poszczególne ministerstwa. W związku z tożsamym zakresem prowadzonych działań najwięcej możliwości dają programy mające na celu dofinansowanie zadań z zakresu kultury. Koła gospodyń wiejskich mogą ubiegać się o wsparcie finansowe na realizację swoich projektów w ramach programów Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego m.in. z zakresu kultury ludowej i tradycyjnej, edukacji kulturalnej, czy organizacji wydarzeń artystycznych dla dzieci i młodzieży. Pozostałe ministerstwa również organizują konkursy dotacyjne, w których udział mogą wziąć KGW. Niemniej jednak należy pamiętać, że działania finansowane np. przez Ministerstwo Sportu i Turystyki czy Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej w mniejszym zakresie wpisują się w zakres działalności prowadzonej przez większość kół gospodyń wiejskich.
Od 2017 roku duże środki na realizację działań przez organizacje pozarządowe dystrybuowane są przez Narodowy Instytut Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego. Podstawowym źródłem dofinansowania inicjatyw o charakterze lokalnym jest Fundusz Inicjatyw Obywatelskich (NOWEFIO). Jest to rządowy program dotacyjny dla organizacji pozarządowych (w tym KGW), w ramach którego dofinansowywane są projekty mające na celu zwiększenie zaangażowania obywateli i organizacji pozarządowych w życie publiczne. Na poziomie ogólnopolskim można ubiegać się o realizację zadań m.in. z zakresu angażowania obywateli w różnej formie, dając im możliwość aktywnego działania oraz łączenia aktywności ze zdobywaniem wiedzy w sferze działań obywatelskich (Priorytet 2), z zakresu zwiększenia zaangażowania obywateli w życiu publicznym (Priorytet 3) oraz z zakresu wzmocnienia potencjału organizacji obywatelskich, w szczególności wspierania przez organizacje federacyjne innych podmiotów III sektora (Priorytet 4). Konkurs w ramach ogólnopolskiego NOWEFIO ogłaszany jest raz w roku.
Koła gospodyń wiejskich mogą także szukać wsparcia finansowego i merytorycznego u bardziej doświadczonych organizacji pozarządowych oraz centrów wspierania organizacji pozarządowych (w województwie podlaskim będą to np. Ośrodek Wspierania Organizacji Pozarządowych, Spółdzielnia Socjalna Active Go). Wsparcie może polegać na możliwości otrzymania dotacji (np. w ramach projektu Podlaskie Lokalnie), czy też organizacji szkoleń i spotkań, podczas których można poszerzyć swoją wiedzę i zdobyć doświadczenie, a także poznać np. praktyczne umiejętności dotyczące pisania wniosków projektowych. KGW mogą spróbować swoich sił w konkursach dotacyjnych, które mają charakter ogólnopolski. Niestety, szanse na zakwalifikowanie się do dofinansowania w takich konkursach są mniejsze, niż w tych o charakterze lokalnym czy regionalnym. Wynika to z faktu dużego zainteresowania i niekorzystnej proporcji liczby zgłoszonych projektów do budżetu konkursu. Wśród organizacji, które najczęściej ogłaszają konkursy dotacyjne dla młodych organizacji zaliczyć można m.in. Polsko-Amerykańską Fundację Wolności, Fundację Solidarności Międzynarodowej, Fundację im. Stefana Batorego czy Fundację Rozwoju Demokracji Lokalnej. W przypadku powyższych organizacji zwracam uwagę, że ogłaszane przez nich konkursy mają wąski zakres tematyczny oraz specyficzne wymogi względem organizacji aplikujących, w związku z czym najlepiej szukać szczegółowych informacji na ich stronach internetowych.
Wsparcie w ramach dotacji realizowanych przez fundacje Spółek Skarbu Państwa oraz firmy międzynarodowe
KGW mogą także skorzystać z dotacji, które są przekazywane przez fundacje Spółek Skarbu Państwa oraz międzynarodowych firm, które za zadanie mają realizować działania społeczne dla dobra wspólnego. W większości nie są to konkursy i programy kierowane tylko i wyłącznie do organizacji z terenów wiejskich, jednak warto zapoznać się ze specyfiką poszczególnych konkursów i porównać ją z celami Waszego koła. Część firm posiada również możliwość składania wniosków w trybie pozakonkursowym. Zachęcamy do zapoznania się z ofertą realizowaną przez m.in. Fundację PZU, Fundację Orlen, Fundację KGHM, Fundację BGK, Fundację Santander Bank, Fundację Orange czy Fundację PKO.
Gdzie szukać informacji o ogłoszonych konkursach?
W celu bieżącego obserwowania ogłaszanych konkursów zachęcamy do regularnego odwiedzania stron internetowych prezentujących trwające aktualnie konkursy np. www.witkac.pl, www.fundusze.ngo.pl, czy www.granty.pl. Są to strony, które zawierają bogatą, aktualizowaną na bieżąco bazę konkursów, w których udział mogą brać zarówno duże, jak i mniejsze organizacje pozarządowe, w tym KGW. Informacje o konkursach dedykowanych KGW dostępne są także na stronie www.kgwpodlaskie.pl oraz Facebooku programu KGWpodlaskie (www.facebook.pl/kgwpodlaskie).
Łukasz Pogorzelski – ekspert KGWpodlaskie, wiceprezes Fundacji OKNO NA WSCHÓD, posiada 13-letnie doświadczenie w przygotowywaniu wniosków, promocji wydarzeń i zarządzaniu projektami o zasięgu międzynarodowym, ogólnopolskim i regionalnym, finansowanymi ze środków publicznych m.in. w ramach programów: RPO Województwa Podlaskiego, PO Kapitał Ludzki, Programy Współpracy Transgranicznej, programy NIW-CRSO, MSZ, MEN, MRPIPS i innych. Trener i szkoleniowiec z zakresu przygotowywania, zarządzania i sprawozdawczości w projektach.